Amalgam có an toàn không? Những điều cần biết về miếng trám bạc

Miếng trám răng Amalgam, hay còn gọi là trám bạc, đã tồn tại trong nha khoa hàng trăm năm. Với độ bền cao và chi phí phải chăng, Amalgam từng là lựa chọn phổ biến để điều trị sâu răng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của khoa học và công nghệ, những lo ngại về sự an toàn của vật liệu này, đặc biệt là hàm lượng thủy ngân, ngày càng được quan tâm. Vậy, Amalgam có thực sự an toàn không, và những bằng chứng khoa học nào đang hậu thuẫn cho quan điểm này?

Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần biết Amalgam là gì? Nó là một hợp kim của thủy ngân, bạc, thiếc và đồng. Thủy ngân chiếm khoảng 50% trọng lượng, đóng vai trò liên kết các kim loại khác lại với nhau, tạo thành một vật liệu dẻo dai có thể đúc vào khoang sâu và cứng lại sau đó. Khả năng chịu lực ăn nhai tốt, độ bền vượt trội và tuổi thọ cao (có thể lên đến 10-15 năm hoặc hơn) là những ưu điểm nổi bật giúp Amalgam giữ vững vị trí trong nha khoa suốt thời gian dài. Nó đặc biệt được ưa chuộng cho các răng hàm phía sau, nơi đòi hỏi khả năng chịu lực nhai lớn và tính thẩm mỹ không phải là yếu tố hàng đầu.

Mối bận tâm lớn nhất về Amalgam chính là thủy ngân. Thủy ngân là một kim loại nặng và có thể gây độc nếu tiếp xúc ở nồng độ cao. Điều này đã dẫn đến nhiều tranh cãi và nghiên cứu về việc liệu lượng thủy ngân rất nhỏ giải phóng từ miếng trám Amalgam có thể gây hại cho sức khỏe con người hay không. Khi miếng trám Amalgam được đặt trong môi trường miệng, một lượng nhỏ hơi thủy ngân có thể thoát ra, đặc biệt khi nhai, nghiến răng, hoặc khi chải răng mạnh. Lượng hơi thủy ngân này là cực kỳ nhỏ, và đa phần sẽ được đào thải qua đường tiêu hóa hoặc đường hô hấp.

Tuy nhiên, các tổ chức y tế lớn trên thế giới như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đều đã có những tuyên bố về vấn đề này dựa trên hàng thập kỷ nghiên cứu. Họ khẳng định rằng, dựa trên các bằng chứng khoa học hiện có, lượng thủy ngân giải phóng từ miếng trám Amalgam là rất nhỏ và không đủ để gây ra tác hại đáng kể cho sức khỏe ở hầu hết mọi người. Các nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn đã không tìm thấy mối liên hệ rõ ràng giữa miếng trám Amalgam và các bệnh lý nghiêm trọng như bệnh Alzheimer, đa xơ cứng hay các vấn đề thần kinh khác ở người trưởng thành khỏe mạnh. Đối với một số trường hợp cụ thể như phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 6 tuổi, hoặc những người có tiền sử dị ứng với thủy ngân, các tổ chức này khuyến nghị nên cân nhắc các vật liệu trám răng khác để phòng ngừa tối đa, mặc dù nguy cơ vẫn được đánh giá là rất thấp.

So với các vật liệu trám răng khác như composite (trám sứ), GIC (Glass Ionomer Cement), hoặc sứ, Amalgam có ưu thế về độ bền và chi phí. Composite mang lại tính thẩm mỹ cao hơn do có màu sắc tương đồng với răng tự nhiên, nhưng độ bền thường không bằng Amalgam ở các răng chịu lực lớn và tuổi thọ có thể ngắn hơn. GIC thường được dùng cho các trường hợp ít chịu lực hơn hoặc cho trẻ em do khả năng giải phóng fluoride. Sứ (ví dụ: inlay, onlay, mão răng) mang lại độ bền và thẩm mỹ vượt trội, nhưng chi phí lại cao hơn đáng kể và quy trình thực hiện phức tạp hơn. Việc lựa chọn vật liệu nào thường phụ thuộc vào vị trí của răng cần trám, mức độ sâu của lỗ sâu, ngân sách của bệnh nhân và ưu tiên về thẩm mỹ.

Nếu bạn đang có miếng trám Amalgam và lo lắng về nó, điều quan trọng nhất là tham khảo ý kiến nha sĩ. Nha sĩ sẽ đánh giá tình trạng miếng trám của bạn (ví dụ: có bị nứt, vỡ, hay có dấu hiệu sâu răng thứ phát không) và sức khỏe tổng thể để đưa ra lời khuyên phù hợp nhất. Không nên tự ý tháo bỏ miếng trám Amalgam khi không có chỉ định chuyên môn, vì quá trình tháo không đúng kỹ thuật có thể làm tăng phơi nhiễm thủy ngân tạm thời và có thể gây tổn thương không cần thiết cho răng khỏe mạnh. Trong trường hợp cần thay thế, nha sĩ sẽ thực hiện các biện pháp an toàn để giảm thiểu phơi nhiễm.

Tóm lại, mặc dù có những lo ngại nhất định về thủy ngân, các nghiên cứu khoa học hiện tại và quan điểm của các tổ chức y tế hàng đầu đều cho thấy Amalgam an toàn cho đa số người sử dụng. Việc lựa chọn vật liệu trám răng nên dựa trên tư vấn của nha sĩ, cân nhắc giữa hiệu quả, chi phí, tính thẩm mỹ và tình trạng sức khỏe cá nhân để đưa ra quyết định phù hợp nhất cho nụ cười khỏe mạnh của bạn.